З.Мэндсайхан: Таван жилийн хугацаанд мэдрэмтгий мал сүргээ бүрэн дархлаажуулна

УИХ-ын нэгдсэн хуралдаанаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс өргөн мэдүүлсэн, Хүнсний хангамж аюулгүй байдлыг хангах талар авах зарим арга хэмжээний тухай тогтоолын төслийг хэлэлцэж байна.

Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны санал дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Х.Болорчулуун танилцууллаа. 

Манай улсын гол нэрийн 16 нэр төрлийн хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнээс малын мах, улаан буудай, гурил, төмсийг дотоодоосоо 100 хувь хангаж байна. Харин сүүн бүтээгдэхүүн 27.1, гурилан бүтээгдэхүүн 38.2, хүнсний ногоо 38.5, өндөг 48.6, цөцгийн тос 67.4, тахианы мах 98, ургамлын тос 98.5 хувь нь импортын хамааралтай байгаа аж. Байгаль, цаг уурын онцлогоос шалтгаалан тариалах боломж хязгаарлагдмал буурцагт ургамал, бүх төрлийн будаа, элсэн чихэр, загас, загасан бүтээгдэхүүн 100 хувь, хүнсний сав баглаа боодлын үндсэн түүхий эдийн 95 хувийг импортоор авч байна. Манай улс 2021 онд 962 сая ам.доллар буюу 2.7 их наяд төгрөгийн хүнсийг импортолсон ба жилд дунджаар 2.5 их наяд төгрөгийн импорт хийж байна. Судалгаагаар манай улс 2030 он хүртэлх хугацаанд малын мах, махан бүтээгдэхүүн, сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, гурил, гурилан бүтээгдэхүүнийг дотооддоо бүрэн хангаж жилд дунджаар 95.4 мянган тонн малын мах, 54.6 мянган тонн махан бүтээгдэхүүн, 288 мянган тонн сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, 111 мянган тонн гурил, 21 мянган тонн гурилан бүтээгдэхүүн экспортлох боломжтой байгаа бол хүн амын хэрэгцээт жимс жимсгэний 23, ургамлын тосны 69, хүлэмжийн ногооны 41, элсэн чихрийн 41, төрөл бүрийн будааны 44 хувийг дотоодын үйлдвэрлэлээс хангаж, ил талбайн ногоо, тахианы мах, өндөг, гахайн мах, өөхийг дотоодын үйлдвэрлэлээр бүрэн хангах боломжтой. Түүнчлэн дээрх гол нэрийн 16 нэр төрлийн хүнсний түүхий эдийг бэлтгэхэд одоо байгаа усалгаагүй 557 мянган га талбай дээр шинээр 479 мянган га талбай, усалгаатай 30 мянган га талбай дээр шинээр 33 мянган га талбайг эргэлтэд оруулж, жилд 1931 мянган тонн тэжээл шаардлагатай гэсэн тооцоо гарч байна. Иймд гол нэрийн хүнсний бүтээгдэхүүнийг дотоодоосоо хангах, зөвхөн хүнс хөдөө аж ахуйн салбар бус улсын хэмжээнд нийт салбарын хүрээнд хамтран ажиллах, хүн амын хүнсний хангамж, аюулгүй байдлын хангах чиглэлээр нэгдсэн бодлого хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна гэж төсөл санаачлагчид үзжээ.

Гишүүд асуулт асууж, санал хэллээ.

УИХ-ын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ "Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн өргөн барьсан Их хуралд оруулж ирж байгаа тогтоолтой санал нэг байгаа. Монгол улсын эдийн засгийг өргөх гол суурь болсон жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх, хүнсний хангамжийг сайжруулах тал дээр хувьсгал хийе гэсэн том хэмжээний бодлого гэж харж байна. Ажлын хэсэгт орж ажилласан. Нэг зүйл дутуу байна. Монгол улсын Ерөнхийлөгч 5 жилийн хугацаанд малын бүх өвчнөөс салъя, эрүүл мэндийн хувьсгал хийе гэсэн. Энэ хувьсгалын хүрээнд ямар зүйл энэ тогтоолд тусгасан бэ. Жижиг дунд үйлдвэрлэл, хоршоотой холбоотой, хөдөөгийн үйлдвэрлэлийг дэмжих асуудлууд дутуу орж ирсэн гэж харагдаад байна. Мал махан бүтээгдэхүүний борлуулалттай холбоотой, боловсруулах, бэлтгэн нийлүүлэх жижиг үйлдвэрүүдийг аймаг, сумдын хэмжээнд хэр хэмжээтэй хийх боломж, бололцоо гарч байна вэ? Үүн дээр би 30 орчим тэрбум төгрөг суулгая гэсэн саналтай байгаа. Энэ мөнгө 300-аад аж ахуй нэгжид очих боломжтой.

ХХААХҮ-ийн сайд З.Мэндсайхан " Малын эрүүл мэндийн асуудалтай холбоотой байнгын хорооноос тогтоол гарсан. Таван жилийн хугацаанд мэдрэмтгий мал сүргээ бүрэн дархлаажуулах чиглэлээр 145 тэрбум төгрөгийн вакцинжуулалтыг жилд хоёр удаа хийх нь зөв гэж үзэж буй. Өрхийн аж ахуй болон хоршооллыг дэмжих чиглэлээр нийт найман тэрбум төгрөг хөтөлбөрийн хүрээнд суусан. ЖДҮ-ийн агентлаг бий. Энэ агентлаг ЖДҮ болон хоршооллыг дэмжих чиглэлд үндсэн үйл ажиллагаа явуулж байгаа.