“Ерөнхийлөгч хар тамхины хэрэгтэнд уучлал үзүүлэхгүй”

Сүүлийн үед хар тамхитай холбоотой гэмт хэргийн тухай төдийгүй хүний амь нас хохирсон тухай мэдээлэл хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр олноор гарч, ард иргэдийн дунд шуугиан тарьж, эцэг эхчүүдийн сэтгэлийг чилээж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж 2010, 2012 онуудад энэ чиглэлээр хэлэлцүүлэг хийж, уг асуудлыг анхааралдаа авахыг хууль сахиулах байгууллагуудаас хүсч байсан билээ. Төрийн тэргүүн эдүгээ энэ талаар ямар байр суурь баримталж байгаа талаар Ерөнхийлөгчийн Хүний эрх, хуулийн бодлогын зөвлөх Ч.Өнөрбаяраас тодрууллаа.

-Сүүлийн үед олны анхаарлыг татсан сэдэв болох мансууруулах бодисын асуудлаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн байр суурийг тодруулах гэсэн юм. Хэдэн жилийн өмнө Ерөнхийлөгч энэ талаар хатуухан үг хэлж байсан санагдаж байна?

-Тийм ээ, 2010 оноос эхлэн энэ асуудалд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн институц анхаарал хандуулж эхэлсэн бөгөөд аюул газар доорх хөвдний түймэр шиг хурдан тархаж байгааг сэрэмжлүүлж байсан. Хууль сахиулах байгууллагуудын удирдлагуудыг оролцуулан 2 удаа хэлэлцүүлэг хийж, Засгийн газарт чиглэл хүргүүлж байлаа. Ерөнхийлөгч Үндэсний Аюулгүй байдлын зөвлөлийн тэргүүний хувиар Монгол Улсын төрийн байр суурийг “хар тамхинд хатуу бодлого” байх ёстой гэж илэрхийлж байсан. Үнэхээр хатуу бодлоготой байхаас аргагүй юм.

-Төрийн хатуу бодлого гэж юу байх вэ? Эрүүгийн хуулийн асуудал хойшлоод байгаа. Түүнчлэн, бүх төрийн байгууллагууд нэгдсэн хатуу бодлого барина гэхээр хэрэгжүүлэхэд хэр хүндрэлтэй байх бол?

-Хар тамхитай тэмцэх чиглэлээр төрийн байгууллагуудын уялдаа холбоог бий болгон удирдан зохицуулах чиг үүрэг бүхий Үндэсний хороог байгуулж, ажлын албатай болгох ёстой байсан боловч энэ ажил харамсалтай нь хийгдээгүй. Гэхдээ одоо байгаа нөөц бололцооны хэмжээнд төрийн байгууллага бүр өөрийн бүрэн эрхийн хүрээнд хуулиа хэлбэрэлтгүй хэрэгжүүлээд, хатуу хяналттай соргог ажиллаад явах ёстой. Ингэж чадвал хар тамхины асуудлыг таслан зогсоох, урьдчилан сэргийлэхэд нөлөө үзүүлнэ.

Жишээ нь, Ерөнхийлөгч бүрэн эрхийнхээ хүрээнд хар тамхи зөөсөн, худалдан борлуулсан, хэрэглэсэн, дамжуулсан, өөрөөр хэлбэл хар тамхитай хамаатай хэн ч байсан уучлал үзүүлэхгүй, хэрэв өршөөлд хамрагдвал хориг тавих тухай байр сууриа илэрхийлсэн.

Мэдэхгүйгээсээ, эсхүл ядуугаасаа болж хар тамхи зөөж худалдсан гэж тайлбарлах нь олон байдаг ч энэ бол хэтэрхий хувиа бодсон шалтгаан шүү дээ. Нэг хүнийг мансууруулах бодисын нөлөөнд оруулна гэдэг бүтэн гэр бүлийг, улс нийгмийгсүйрлийн замд оруулах үндэс болдог юм.\

Хар тамхитай тэмцэх чиглэлээр төрийн байгууллагуудын уялдаа холбоог бий болгон удирдан зохицуулах чиг үүрэг бүхий Үндэсний хороог байгуулж, ажлын албатай болгох ёстой байсан боловч энэ ажил харамсалтай нь хийгдээгүй.

-“Хатуу бодлого” шаардлагагүй, харин зөөлөн чанарын бодис, ургамлыг зөвшөөрөх ёстой гэсэн байр суурь мэр сэр сонсогддог шүү дээ?

-Бодлогын судалгаа хийсний үндсэнд тоо баримт, нотолгоотойгоор энэ асуудалд хандах ёстой байх. Бид аливаа бодлогын өөрчлөлт хийхэд цаана нь олон хүний амь нас, эрүүл мэнд, эрх, эрх чөлөө яригдаж байдаг учраас хөнгөн хандаж болохгүй.

Ер нь бол, хоёр хөрш улс маань хар тамхины талд ялын хатуу бодлоготой, энэ асуудалд эрс чанга байр сууринаас ханддаг. Бид дунд нь оршдог учраас хоёр хөршийн байр суурийг заавал харгалзаж үзэх ёстой. Зөөлөн бодлого баривал Монгол Улс нь Хятад, Оросын хар тамхичид, хар тамхины наймаачдын орогнох газар болж мэдэх аюул бий. Ийм нөхцөлд Монголын ирээдүйг төсөөлөхөд тун бэрх. Энэ чиглэлээр Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн байр суурь өөрчлөгдөөгүй

Б.БАЯСАХ