“Монгол хүн-2020”-д авлигын талаар дурдаагүй нь цаанаа учиртай байв уу

Ерөнхий сайдын ахлах зөвлөх асан, Л.Гансүхэд 4.6 жилийн ялөгсний дараахан буюу энэ сарын 22-нд АН-ын гишүүд дэмжигчдээс мэдэгдэл гаргаж хэвлэлүүдэд нийтлүүлжээ. Уг мэдэгдэлд хууль, шүүхийн байгууллагын ялзарсныг гайхаж, шүүх хурлыг зохиомол жүжиг хэмээн шүүмжилсэн байна. Мөн АТГ-ыг До яамтай зүйрлэн засаглалын тогтвортой байдлыг алдагдуулах хэрэгсэл болгож байгаа байдлыг нь засаж залруулахыг УИХ-аас шаардсан байх юм.

Энэ нь АТГ-тай тэмцэхээ хатуу мэдэгдэж байсан АН-ын экс дарга, Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуягийн мэдэгдлүүдтэй өнцөг нэгтэй байгаа нь анхаарал татаж байна. Үнэн хэрэгтээ АТГ-ын зоригтой алхам, хуулийн байгууллагуудын албан тушаалтан ч хуулийн өмнө тэгш эрхтэйг сануулан зөв ажилласандаа “Нүүрс” хөтөлбөр нэрийн дор шамшигдуулсан Л.Гансүхэд хариуцлага тооцсон болохоос “шинэчлэлийн” Засгийн газрын үед төсвийн болон бондын өмч хөрөнгө завшсан гэх олон хэрэг бий. Ямар сайндаа АТГ тухайн үеийн ЭЗХЯ-ны төсөв захиран зарцуулагч төрийн нарийн бичгийн даргын өрөөнд чагнах төхөөрөмж тавьж байх вэ. Тэд баримт нотолгооны төлөө ажилласан. Тэгээгүй бол “баримт чинь хаана байна” гэж авлигачид, шамшигдуулагчид мэлзэх байсан. Гэтэл түүнийг нь тэр үеийн Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг чуулганы индрээс зарлажёс зүйгээс хазайж байхыг бид харсан. Энэ бүхэн авлигачид АТГ-тай тэмцдгийн илрэл болсон юм.

Намынхаа “экс” даргын энэ тэмцлийг үргэлжлүүлж АН-ын гишүүд дэмжигчдээс гэсэн тодорхой нэр усгүй хэсэг хүмүүс АТГ-ын нэр хүнд, үйл ажиллагааг гутаан мэдэгдэл гаргаж байгаа нь харамсалтай. Эргэн санахад, АН-аас УИХ-ын 2012 оны сонгуульд оролцохдоо дэвшүүлсэн хөтөлбөрт нь авлигын талаар айхтар том амлалт байдаггүй. Харин нийслэлийн АН-ын сонгуульд барьж орсон мөрийн хөтөлбөр буюу “5 А” хөтөлбөрт нь “Авлигагүй Улаанбаатар”, цаашилбал дүүрэгт нэр дэвшигчид “Авлигагүй Чингэлтэй” гэх мэтчлэн дүүргийнхээ нэрийг шингээн сонгуульд амлалт болгож ороод ямар ч байсан авлигачдыг “илэхгүй” юм байна гэж ойлгогдсон.

УИХ-ын 2012 оны сонгуулийг угтаж АН-ынхан орон даяар явж иргэдтэй уулзан “Монгол хүн-2020” хөтөлбөрөө танилцуулж хэлэлцүүлэг өрнүүлж байсан. Мөн “Монгол хүн-2020” хэлэлцүүлгийн нэгдсэн тайланг хэлэлцэж, улмаар үндэсний хэмжээний хөгжлийн хөтөлбөр болгон боловсруулах Ерөнхий хороог 15 хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр байгуулах болсноо тэр үеийн АН-ын дарга Н.Алтанхуяг танилцуулж байсан. “Монгол хүн-2020” хөтөлбөр нь Монгол Улсын 2020 он хүртэлх хөгжлийн хөтөлбөр болох бөгөөд 2012-2016 он, 2016-2020 он гэсэн үндсэн хоёр үе шаттай байхаар тооцоолсон байлаа. Энэ агуулгаараа “Монгол хүн-2020” хөтөлбөр нь Ардчилсан намын ирэх хоёр ч сонгуулийн мөрийн хөтөлбөр болох нь тодорхой болсон юм. АН-аас “Монгол хүн-2020” хөтөлбөр нь төр нь иргэнээ дээдлэх, хүн төвтэй хөгжлийн бодлогыг хэрэгжүүлэх зорилготой бөгөөдүндсэн санаа нь Эрх чөлөөтэй, Эрүүл чийрэг, Эрдэм боловсролтой, Ажилтай орлоготой, Аюулгүй орчин бүрдүүлэх гэхчлэн танилцуулаад авлигын талаар дурьдаагүй нь цаанаа ийм учиртай бололтой.

Харин 2013 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд АН-аас нэр дэвшигч “Авлигачдыг бөхийлгөж ард түмний нурууг тэнийлгэнэ” гэх алдарт үгээрээ ард түмний сэтгэлийг хөвсөлзүүлсэн. Гэтэл өнөөдөр Ерөнхийлөгчийн өмнө авлигачид нь бөхийж өгөхгүй, зөрчилдөж, АН-ынхан олуулаа нийлж АТГ-ыг мэрэх болжээ. АН-ын “Монгол хүн-2020” хөтөлбөртэй харьцуулж харвал бид 2020 он хүртэл ингэж явах бололтой. Магадгүй 2020 он гэхэд АН-ынхан л лав авлигын тухай ярих, түүнтэй тэмцэх, АТГ гэдэг төрийн тусгай байгууллагын ажлыг “нар өөд” харуулахтайгаа болсон байх болно гэж тэд тооцоолсон юм болов уу.

Үнэхээр улсын хэмжээнд авлигыг зогсоож чадахгүйгээ хүлээн зөвшөөрч сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрөө зохиосон юм бол нийслэлийн АН-аас дэвшүүлсэн “5 А” хөтөлбөрт авлигатай тэмцэхээр оруулсныг сануулж нийслэлийн дүүрэг бүрээс хэдэн авлигачин илэрснийг тодруулж хариуцлага тооцоод эхэлбэл ямар вэ. “Манай авлигачид”-ын дийлэнх нь Улаанбаатарчууд байдаг болохоор “Авлигагүй Улаанбаатар” хөтөлбөрийг дэмжих нь зүйтэй юм байна шүү.

Ямартай ч ардчиллын тулгуур зарчмыг бодсон ч, тэдэнд итгэж “олуулаа болгосон” сонгогчдоод бодсон ч АТГ-тай тэмцэх Н.Алтанхуягийн буухиаг үргэлжлүүлж, нэгэн мэдэгдэл дор хайрцаглагдаад байгаа АН-ын гишүүд дэмжигчдэд эмгэнэл илэрхийлье. Хэрэв энэ эмгэнлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэх тус намын гишүүд, дэмжигч байвал нэр нь тодорхойгүй мэдэгдэл гаргасан “эздийг” олж эсэргүүцэж болох юм.

С.Лантуу