Улаан туг намируулсан Цагаан чоно

Тайванийн Хятадыг нэгтгэх үйлсийн төлөө намын тэргүүн Жан Юнлэгийн намтар түүх Хон­конгийн мундаг алаан хядаантай киног санагдуулдаг билээ. Тэрбээр залуучуудын нэгэн гэмт бүлэглэлд элсэн орж, улмаар гэмт хэргийн ноён оргил хүртэл мацсаар Цагаан чоно гэдэг хочоороо алдаршсан нэгэн. АНУ-д чамгүй олон жилийг шоронд өнгөрүү­лээд, эх орондоо өргөст торны цаана суухаас зайлсхийж чадсан тэрбээр өдгөө Тайвань арлыг эх газрын Хятад Улстай нэгтгэх санааг талархан дэмжих болжээ.

Гэмт бүлэглэлийн овгор тэрбээр энэ үйл хэргийг явуулах адислалыг Хятадын Коммунист намын удирдлагаас авсан гэж өгүүлдэг аж. Өнөөдөр Жан Юнлэ БНХАУ-ын дээд удирд­лагад олон тооны танил талтай хэмээн өөрийгөө ойлгуулахыг хүсэгч нэлээн ирээдүйтэй улс төрч хэмээн харагдахыг мэрийж байгаа. Түү­ний тэргүүлдэг нам 2016 онд Тайваньд болох Ерөн­хийлөгчийн сонгуулиар өөрийн нэр дэв­шигчийг дэвшүүлэхээр бэлтгэж байгаа юм. Тиймээс Жаны тойрон хүрээлэл өдгөө сэт­гүүлчдээс Цагаан чоно гэдэг хочийг нь ашиглахгүй байхыг хүсч байгаа билээ. Ийм хочийн дор тэрбээр эрүүгийн том элемент гэдгээрээ алдартай.

Хаан-нугасны хамсаатан Цагаан чоно

Тайванийн хууль сахиулах байгууллагад байгаа мэдээл­лээр бол Жан Юнлэ олон жилийн туршид Чэнь Цилигийн баруун гар нь байжээ. Цили бол 30 жилийн туршид “Хулсны холбоо” гэдэг нэртэй гэмт бүлэг­лэлийг тэргүүлсэн зартай этгээд юм. Энэ байгууллага 1950-иад онуудад Тайпэй хотын нэ­гэн захын дүүрэгт жирийн нэг гудамжны хөвгүүдийн гэмт бүлэглэл маягаар үүссэн гэ­дэг. Тэр бүлэглэлд голчлон ком­­мунистуудтай хийсэн Иргэний дайнд Чан Кайши ялаг­дал хүлээн Тайвань арал руу зугтаах үед дагаж явсан Гоминьданы дээд тушаалын офицеруудын хүүхдүүд баг­таж байжээ. Тэд хамтдаа гад­наас ирсэн амьтад хэмээн өөрс­­дийг нь дээрэлхэн зоддог байсан нутгийн хүнд гаруудаас аврагдах боломжтой байсан юм.

Цэргийн хүмүүсийн хүүх­дүүд учраас энэ нь өөрийн гэсэн ул мөрийг үлдээв. Маш хатуу чанга сахилга баттай, бат бэх байгууллага асар богино хугацаанд нэр нөлөөтэй болсон аж. Удалгүй өсч том болсон хөвгүүд Азийн гэмт бүлэг­лэлүүдийн голчлон хийдэг биз­несийг эрхлэх болжээ. Тэд автомашин хулгайлж, дээрэм тонуул хийж, бусдын өмнөөс өр төлбөр нэхэж, захиал­гат аллага үйлдэж, биеэ үнэ­лэгчид болон хууль бус мөрийтэй тоглоомын газруудыг хамгаалалтдаа оруулав. Тэр үед Тайвань арал дээр цэргийн онц байдал мөрдөгдөж байсан ч гэмт бүлэглэлүүд хэрхэн амь зогоож байсан нь сонирхол татдаг. Генералиссимус Чан Кайши өөрийн атгаг санаа бод­лоо гүйцэлдүүлэхийн тулд Хятадын нууц гэмт бүлэг­лэлүүдийн дайчдыг үе үе ашиг­ладаг байсан билээ.

Түүхэнд тэмдэглэгдэн үлдсэнээр бол аль 1920-иод онуудын эхээр Чан Кайши Хятадын Шанхай хот болон түүний ойр орчимд нө­лөөтэй байсан “Ногоон ахан дүүс” буюу Цинбан гэдэг томоо­хон гэмт бүлэглэлийн удирдлагатай холбоо тогтоо­жээ. Шанхайн нууц гэмт бүлэг­лэлүүдийн удирдагчидтай хол­боо сүлбээтэй болсноор Гоминьданы ирээдүйн тэргүүн тухайн үеийн Хятадын улс төрийн бодлогын бодит байдал, үйл явц, үйл ажиллагааны ме­ханизмыг нарийн ойлгож, суд­лах боломжтой болов. Мөн энэ харилцаа холбоо түүний төрийн эрх барихын төлөөх тэмцэлд чухал үүрэг гүй­цэтгэсэн билээ. Хамгийн гол нь, яг хэрэгтэй мөчид хүчирхэг гэмт бүлэглэлүүдийн бүх чадал, боломж бололцоог ашиглах нь чухал байв. Энэ улс төрийн хатуу зарчмыг Гоминьданы олон удирдагчид ойлгосон гэлц­дэг. “Хулсны холбоо”-ны оролцсон айхтар шуугиан 1984 онд дэгдсэн юм. Тэгэхэд АНУ-ын Калифорни дахь өөрийн байшингийн гараажид тус улсад цагаачилж ирсэн зохиолч Хэнри Лю хороогдсон билээ. Тэрбээр өөрийн бичсэн нийтлэл болон зохиолууддаа Тайванийн авторитар дэг­лэмийг эрс шүүмжилдэг байсан аж. Мань хүн Тайванийн тэр үеийн Ерөнхийлөгч, Чан Кайши­гийн хүү Зян Зингогийн намтар түүхийг хар талаас нь бичсэн ном гаргаад төдөлгүй гараажиндаа хороогджээ.

Гэмт хэргийн бүх ул мөр Тайванийн цэргийн таг­нуулын алба руу хөтөлсөн бө­гөөд тэрхүү аллагын гол зохион бай­гуулагч нь Хаан-нугас бай­сан гэнэ. Дээрхи гэмт хэргийг үйлдсэнийхээ дараа тэр­бээр өөрийн хамсаат­нуу­дын хамт Тайвань руу зуг­таж чадсан бөгөөд АНУ-ын дарамт шахалтын дор л “Хулсны холбоо”-ны удирдагч шүүхийн танхимд толгой гу­дайл­гасан билээ. Гэхдээ түүнийг америкчуудад өгөөгүй юм. Хэргийг мөрдөн шалгах явцад мафийн толгойлогч тэрс үзэлтэн зохиолчийг хороосных нь төлөө Гоминьданы албан ёсны хүмүүс тэдэнд 20 мянган доллар төлөхөө амласан гэж мэдүүлжээ. Гэхдээ мань хүн эх оронч үзэлтэй нэгэн тул тэрхүү бохир ажлыг гүйцэтгээд ямар ч мөнгө авахгүй байхаар шийдсэн аж. Гэвч шүүх хуралдаан дуус­саны хойно Хаан-нугас бараг тэр даруй өөрийн өгсөн мэдүүлгүүдээс буцсан бөгөөд тус улсын тагнуулын албад тэрхүү аллагад ямар ч хамааралгүй гэж өгүүлжээ. Гоминьдан ч түүнд нааштай ханд­сан гэдэг. Бүх насаараа хоригдох ял сонссон Чэнь Цили өршөөгдсөн бөгөөд ердөө зургаан жилийг өргөст торны цаана өнгөрүүлээд 1991 онд эрх чөлөөтэй болсон юм. Гэхдээ таван жилийн дараа тэр дахиад л эрүүгийн хэрэгт орооцолдох шахсан билээ. Өөрийг нь ирж баривчлахаас урьтан Хаан-нугас Тайванийг орхин Кампуч руу зугтжээ. Тэрбээр 2007 онд Хонконгийн нэгэн эмнэлэгт таалал төгссөн бөгөөд олны өгүүлдгээр бол амьдралынхаа сүүлчийн өд­рийг хүртэл гартаа “Хулсны холбоо”-ны удирдлагыг атгаж байсан аж.

Олон дипломтой гэмт хэрэгтэн

Тэрс үзэлтэн зохиолч Хэнри Люг хороох үед Цагаан чоно АНУ-д очсон байжээ. Гэвч тэр уг хэргийг гүйцэлдүүлэхэд оролцоогүй байна. Харин мань хүн тэр хэрэг бэлтгэгдэж байгаа гэдгийг мэдэж байсан болов уу. Цагаан чоно Америкт сургуульд сурах нэрийдлээр очсон ч үндсэндээ бол тус улс дахь гэмт бүлэглэлийнхээ удирдагчдын нэг нь байсан юм. Тайвань Улсын өнөөгийн улс төрийн элит хүрээлэлд багтахын тулд Америкийн аль нэг нэр хүндтэй их сургуульд суралцах нь зайлшгүй шаард­лагатай болдог зүйл би­лээ. Тайванийн өнөөгийн Ерөнхийлөгч Ма Инзю л гэхэд Харвардад докторын зэрэг хамгаалсан нэгэн бөгөөд өмнө нь Нью-Йоркийн их сургуульд хууль эрхзүйн магистрын зэрэг цол хамгаалжээ. Харин Жан Юнлэгийн хувьд тэрбээр Америкийн дээд сургууль дүүр­гэснийг нь гэрчлэх таван ч дипломтой нэгэн гэнэ. Гэхдээ Тайванийн улс төрчдөөс хэн нь ч Америкийн шоронд ял эдэлж байхдаа дипломтой мэргэ­жилтэн болж чадсан хэмээн гайхуулж чадахгүй л болов уу.

Хууль журмыг ягштал да­ган биелүүлдэг эгэл жирийн оюутан байж үнэхээр чад­сангүй. Зохиолч Хэнри Люг зэрлэгээр хороосны дараагаар Америкийн хууль сахиулах байгууллагынхан Азийн гэмт бүлэглэлүүдтэй хийх тэмцлээ маш эрчимжүүлжээ. Ингээд Жан Юнлэг Америкийн шүүх хар тамхи худалдаалсан хэрэгт буруутган 15 жил шоронд хорихоор болсон юм. Мань хүн тэр ялнаасаа арван жилийг нь яс суусан аж. Дараа нь түүнийг сахилга бат сайтай байсан гэж үзээд хугацаанаас нь өмнө чө­лөөлж, тэр даруй Тайвань руу хүргэжээ.

Эх нутагт нь түүнийг юмыг яаж мэдэхэв гээд бас л 14 сараар хорьсон гэнэ. Наранд гараад Жан Юнлэ барилгын бизнес эрхлэв. Яг үнэндээ арал дээр өнгөрүүлсэн түүний амьдралын цаг үе тийм ч удаан үргэлжилсэнгүй. Төдөлгүй Тай­ванийн төр, засаг тус улсын хамгийн өндөр боловсролтой гэмт хэрэгтнийг баривчлах шийд­вэр гаргажээ. Гэвч мань хүн тэднээс зугтааж дөнгөсөн бөгөөд коммунист дэглэмтэй Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс руу оргон зайлсан байна.

Чухам энд л хамгийн сонир­холтой түүх эхлэдэг билээ. Гайхалтай нь, чухам БНХАУ-ын нутаг дэвсгэр дээр Цагаан чоно өөрийн амьдралын хам­гийн амар тайван 17 жилийг өнгөрүүлсэн юм. Хятадын удирд­лага оргон зайлагчийг буцаан өгөх шаардлага тавьсан Тайванийн удаа дараагийн хүсэлтэд ямар ч хариу өгөөгүй аж. Тайванийн хоолойн хоёр талын эрэг дээр байдаг улсууд гэмт хэрэгтнүүдийг харилцан солилцох гэрээ байгуулсны дараа ч түүнийг Тайванийн талд хүлээлгэж өгсөнгүй. Өнгөр­­сөн оны зуныг хүртэл Жан Юнлэ Хятадын өмнөд хэсэгт орших хөгжлөөрөө гай­хуулж байгаа Шэньжэн хотод амар тайван амьдарчээ.

Харин ч тэр үе үе Хятадын Коммунист намын баримталж буй албан ёсны жанжин шу­гамд бүрэн нийцэхүйц мэдэгд­лүүдийг хийж байлаа. Жишээ нь, Дээрхийн гэгээн XIV Далай лам Данзанжамцыг тэр­бээр улс орныг хагалан бутаргагч хэмээн нэрлэжээ. Тайвань арлын хувьд гэвэл энэ газар нутаг Хонконгийн загварчлалаар эх газрын Хятад Улстай аль болох хур­дан нэгдэх ёстой гэж Жан өгүүлж байсан юм.
Дээр нь Цагаан чоно Тай­ваньд улс төрийн гуравдагч хүчнийг байгуулахад бэлэн бай­на гэдгээ мэдэгдсэн аж. Тэр хүчин тус арал дээр эрх барьж буй Гоминьданы нам болон сөрөг хүчний Ардчилсан дэвшилтэт намтай ширүүн өрсөл­дөх бөгөөд Хятадын Коммунист намын ашиг сонирх­лыг илэрхийлэх болно хэмээж байлаа. “Ээжийнхээ араас гашуудах гурван жилийн хугацаа дуусгавар болонгуут би Тайвань руу эргэж очих болно. Өөрийн үлдсэн амьдралаа Тайванийн төлөө ямар нэг зүйл хийхийн тулд зориулна” гэж Жан амлажээ.

Тайваньд сүр дуулиантайгаар эргэж ирсэн нь

Тэр өөрийн өгсөн амлалтад хүрч, үнэхээр л эх орондоо эргэж ирсэн билээ. Оргон зайл­сан гэмт этгээдийн хөлөглөсөн нисэх онгоц Тайпэй хотын Суншань нисэх онгоцны буудал дээр газардахад түүнийг хэ­дэн зуун цагдаа нар хүлээж бай­сан юм. Хилийн шалган нэвтрүүлэхээр орж ирэнгүүт нь Жан Юнлэгийн гарт гав гялсхийжээ. Гэхдээ үүнээс өмнө мань эр хэдэн хормын хугацаанд сэтгүүлчидтэй ха­рил­цаж дөнгөсөн гэнэ. Цагаан чоно гартаа жижигхэн товхимол барьсан байсан бөгөөд түүн дотроо Тайвань болон эх газрын Хятад хоорондын ха­рил­цааны талаархи өөрийн санаа бодлоо дэлгэсэн байв.

Нисэх онгоцны буудал дээр “халуун дотно” хүлээж авсаны дараагаар шүүх хурал, шуугиан тарьсан илчлэлт зэргийг хүмүүс хүлээж байлаа. Тэгвэл олон хүний гайхшралыг төрүүлэн Тайпэй хотын про­курорын газар тэр өдрөө л Жан Юнлэг ёс төдий барьцаа аван суллаж явуулжээ. Мань хүн суллагдахын тулд ердөө 33 мянган доллар төлсөн гэдэг. Энэ нь урьдчилсан байдлаар ярьж, зөвшилцсөний үр дүн байв уу гэдэг нь нууц хэвээр үлдсэн юм. Эх нутагтаа Жан Юнлэ тэр даруй л улс төрийн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн бөгөөд арал даяар өөрийн намын үүрүүдийг байгуулж эхлэв. Мань хүн аль эрт буюу Хятадад амьдарч байхдаа намаа байгуулчихсан байжээ. Телевизийн нэвтрүү­лэгт оролцохдоо, олны өмнө нээлттэй үг хэлэхдээ тэрбээр эх газрын Хятадтай илүү нягт холбоотой байх хэрэгтэй гэдгийг хэлж байв.

Тайванийн оюутан залуус эх газрын Хятад Улстай үйл­чилгээ наймаалцах гэрээ байгуулахыг эсэргүүцэн парла­ментын ордоны гадаа олон хоногийн суулт зарлах үеэр Жан Юнлэ тэдэнтэй учраа олол­цохоор очжээ. Эвгүй царайтай, хүдэр чийрэг биетэй дагуулуудаа хөтлөөд Жан тэнд сууж байсан залуусыг эх оронч сэтгэлгээгүй нөхдүүд хэ­мээн буруушаагаад, нэн даруй эсэргүүцлийн үйл ажил­лагаагаа зогсоохыг шаард­сан аж. Тэр үеэр Жан “Та нар хятад хүн байх эрхгүй нөх­дүүд” хэмээн хашгирч бай­жээ. Тайванийн Засгийн га­зар үүнтэй холбогдуулан тусгай мэдэгдэл гаргахад хүр­сэн бөгөөд “сайн дурын” туслахаасаа зай барих хэрэгтэй болов. Сайд нарын танхимын хэвлэлийн төлөөлөгчийн та­раа­сан мэдэгдэлд “Гэмт хэр­гийн ертөнцтэй холбоотойд сэжиг­лэгдэж буй хүмүүс энэ асуудалд хөндлөнгөөс орол­­цохыг бид хүлээн зөв­шөө­рөх­гүй. Түүнчлэн нийгэмд сөр­­гөлдөөн үүсгэн дэвэргэхэд чиг­лэгдсэн аливаа үйлдлүүдийг тэвчихгүй” хэмээсэн байлаа.
Жан Юнлэ бие даан үйл ажиллагаа явуулж байна уу, аль эсвэл БНХАУ-ын засаг захиргаанаас чиг үүрэг аваад байна уу? Сэтгүүлч Жон Гарно­той ярилцахдаа тэрбээр ханхүү нарын маш олонтой нь танил гэдгээ хүлээн зөвшөөрчээ. Хятадад их удирдагч Мао Зедуны ойрын хүрээлэлд багтаж байсан дарга нарын үр садыг ингэж нэрлэдэг билээ.

Со­нирхолтой нь, энэ улс төрийн бүлэглэлд БНХАУ-ын өнөөгийн дарга Си Зиньпин багтдаг юм. Өөрийн сайн танилуудын нэгээр Жан Юнлэ жишээ нь Ху Шииныг нэрлэсэн байна. Тэр бол Хятадын нэрт онолч бөгөөд намын суртал ухуулагч Ху Цяомугийн хүү билээ. Энэ хүн БНХАУ-ын Шинжлэх ухааны академийн анхны ерөнхийлөгчөөр ажил­лаж байжээ. Цагаан чонын өгүүлж байгаагаар Шэньжэнд амьдарч байхдаа мань хүн Тайванийн асуудлыг хариуц­сан хороонд ч өндөр албан тушаалын танилуудтай байсан гэнэ. Харин Цагаан чонын албан тасалгааны ханан дээр өлгөөтэй байгаа БНХАУ-ын таван одтой төрийн далбаа эх оронч байдалд таагүй өнгөрсөн түүх нь огтхон ч хамаагүй гэдгийг илтгэх мэт. Гэхдээ энэ хандлага Хятадын эдийн засгийн гай­хамш­гийг бүтээсэн Дэн Сяопины дэвшүүлсэн зарчимд ний­цэж байгаа юм. Цагтаа тэр Хонконгийг БНХАУ-д нэгт­гэсний дараа хэрхэх талаар чиг үүрэг өгөхдөө орон нутгийн засаг захиргаа эх орончдод суурилсан байх ёстой гэж хэлсэн билээ. Их удирдагч Дэн тэгэхэд “Хятад үндэстэнг хүн­дэтгэж үздэг эх оронч хүн бол Хонконгийн тусгаар байдлыг сэргээх явдлыг чин зүрхнээсээ хүсэх нь дамжиггүй” хэмээн онцолсон аж. Цугларсан олны гайхш­ралыг төрүүлэн тэрбээр цааш нь “Энэ шаардлагуудад ний­цэж байгаа тэр хүмүүс жинхэнэ эх орончид билээ. Тэд хөрөнгөтний нийгэм, феодалын нийгэм юм уу боолчлолд дур­­тай эсэх нь энд огтхон ч хамаагүй” гэж нэмж хэлсэн юм.