V цахилгаан станц барих газрыг буруу сонгосон гэв

УИХ-ын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар V цахилгаан станц барих газрын сонголтын талаар Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн болон Эрчим хүчний яамнаас хийсэн мэдээллийг сонслоо.

Өмнө нь уг цахилгаан станц барих газрын байршлын асуудлыг Засгийн газрын хуралдаанаар долоон удаа оруулж байсан ч тодорхой шийдэлд хүрч байгаагүй юм. Харин энэ удаад газрын байршлыг Засгийн газрын 2012 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрийн 191 дүгээр тогтоолоор тогтоож, дөрөвдүгээр сард Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч захирамж гаргажээ. Ингэснээр Баянзүрх дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт "Ургах наран" хорооллын урд талын автозам болон төмөр замын хооронд Хөлийн голын хөндийд 43 га газрыг “Улаанбаатар дулааны 5 дугаар цахилгаан станц”-ыг барих зориулалтаар Эрчим хүчний яаманд 15 жилийн хугацаатайгаар эзэмших эрх олгож байгаа юм.

Хуралдааны эхэнд Эрчим хүчний яамны Стратеги, бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга П.Товуудорж мэдээлэл хийсэн. Мэдээлэлд дурдсанаар, Улаанбаатар хотын өсөн нэмэгдэж буй дулаан, цахилгааны хэрэгцээг хангах 450 Мвт-ын хүчин чадалтай дулааны 5-р цахилгаан станцын зураг төсөл боловсруулах, санхүүжүүлэх, барих- ашиглах засвар үйлчилгээ хийх, шилжүүлэх нөхцөлтэй концессын эрх олгох уралдаант шалгаруулалтыг 2012 онд Төрийн өмчийн хорооноос зарлаж, олон улсын нэр хүнд бүхий 34 компани оролцох сонирхлоо илэрхийлснээс урьдчилсан шалгаруулалтад 11 консорциум саналаа ирүүлж өрсөлдсөн байна. Шалгаруулалтад тэнцсэн дөрвөн консорциумаас дараагийн шатанд техникийн болон санхүүгийн иж бүрэн саналыг Солонгос, Монголын хамтарсан “Samsung C&T corp, Korea Southern Power Co.,Ltd, Ochir tuv Co.,Ltd” консорциум, Их Британи, Япон, Солонгос, Монголын хамтарсан “international Power Pic, Sojitz Corporation, Posco Energy, Newcom LLC” консорциум ирүүлжээ.

Улаанбаатар хотын дулаан, цахилгааны горимыг сайжруулахын тулд 5 дугаар цахилгаан станцыг хотын зүүн талд байршуулахаар болж байгаа. 2005 онд 5 дугаар цахилгаан станцыг барих байршлыг судалж Улаанбаатар хотын хэмжээнд 13-14 газарт судалгаа хийхэд одоогийн энэ газар орсон байдаг. Харин тухайн үед гол, намагтай гэсэн үндэслэлээр боломжгүй гэж үзсэн. Иймд өнөөдөр газрын байршил тогтоосонтой холбогдуулан БОНХЯ-ны нарийвчилсан үнэлгээг хийлгэж тус яамны үндэсний зөвлөлөөр батлуулах ёстой. Эрчим хүчний сайдын тушаалаар холбогдох яамдын хамтарсан Ажлын хэсэг байгуулагдаж, станцын үйлдвэрлэсэн цахилгаан, дулааны эрчим хүчийг дамжуулах, түгээх шугамын трассыг сонгох, түүний зураг төслийн даалгавар боловсруулж төслийн Удирдах хорооны хурлаар хэлэлцүүлэх үүрэг өгсний дагуу ажиллаж байна гэлээ.

Үүний дараа БОНХЯ-ны дэд сайд Б.Тулга мэдээлэл хийсэн. Дэд сайдын мэдээллээр, Эрчим хүчний яамнаас тавдугаар сарын 09-ны өдөр төсөлд байгаль орчны нөлөөллийн үнэлгээ хийлгэхээр албан хүсэлт ирүүлсэн боловч шинэ байршлын солбицлоос өөр мэдээлэлгүй байгаа тул үнэлгээний асуудал хүлээгдэж байна. Тавдугаар ДЦС-д хэрэглэх усны нөөц эх үүсвэр, түүний хүрэлцээ тодорхойгүй байгаа. Улаанбаатар хот орчмын усны батлагдсан нөөц 273600 шоо метр хоног юм. Иймээс шинээр барих цахилгаан станцад хэрэглэх усны эх үүсвэрийн шийдлийн асуудал техник, эдийн засгийн үзүүлэлтээр тодорхой болно гэв. Мөн Хөлийн голын гольдролыг өөрчлөх зайлшгүй шаардлага байгаа бөгөөд энэ тохиолдолд зураг төсөл, батлагдсан техник, эдийн засгийн үзүүлэлт мөн шаардагдах ба байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын нарийвчилсан үнэлгээ эрх бүхий мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэх ёстойг хэллээ.

Холбогдох яамдын мэдээллийг сонссоны дараа гишүүд асуулт асууж, саналаа хэлсэн. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн Г.Баярсайхан, “Монгол Улсын өнөөдрийн эрчимтэй хөгжилд цахилгааны хомсдол яах аргагүй хүндрэл үүсгэж байна. Иймд цахилгаан, дулааны асуудлыг шийдвэрлэхдээ зөв шийдэлд хүрэх ёстой. Миний хувьд тавдугаар цахилгаан станцын байршлыг буруу газарт шийдсэн гэж ойлгож байгаа. Юуны өмнө усны нөөцийн асуудал маш хүндээр тусна. Хөлийн гол ширгэх асуудал энүүхэнд байна. Багануурын нүүрсийг ашиглана гэж байгаа. Цацраг идэвхт бодис тодорхой хэмжээгээр ялгарна. Салхины зүг чигээр байнгын нүүрс, үнсний тоос улаанбаатарчуудын эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлнө, агаарын бохирдол тодорхой хэмжээгээр нэмэгдэнэ гээд энэ бүгдийг тооцож үзсэн нарийн судалгаа хэрэгтэй. Ямар ч үнэ цэнээр хамаагүй дулааны цахилгаан станцтай болно гэж үзвэл буруу. Асуудалд шинжлэх ухааны үндэслэлтэй хандах хэрэгтэй. БОНХЯ нарийвчилсан үнэлгээ хийхдээ жинхэнэ мэргэжлийн бодитой байр сууринаас хандаасай гэж бодож байна. Уг нь өөр газар барих боломжтой“ гэлээ. УИХ-ын гишүүн Б.Гарамгайбаатар, цахилгаан станцыг барихад өнөөдөр яг ямар хүндрэл бэрхшээл тулгарч байна гэдгийг тодорхойлох ёстой. Аль нэг компани шалгарлаа гэхэд техник, тоног төхөөрөмж хил гаалиар оруулж ирэх асуудалд ихээхэн хүндрэл гарна гэлээ. Түүнчлэн тэрбээр ажиллах хүчний харьцаа ямар байхыг анхаарах хэрэгтэйг хэлж, техник, эдийн засгийн үзүүлэлт боловсрогдоогүй байхад үнийн санал гаргаж байгаад шүүмжлэлтэй хандсан бол УИХ-ын гишүүн Я.Содбаатар, байгаль, экологийн асуудлыг маш нарийн авч үзэх ёстой. Ялангуяа усны асуудал маш эмзэг сэдэв. Хэдэн жилийн дараа барьсан станцаасаа илүүтэй экологийн хохиролд хүрэх вий гэдгийг анхаарууллаа.

Гишүүдийн зүгээс Улаанбаатар хотод цахилгаан станц зайлшгүй хэрэгцээтэй байгаа. Хоцрогдсон утаа үйлдвэрлэгч барьж болохгүй. Иймд тавдугаар цахилгаан станц барих асуудлыг хугацаа алдалгүй хийж хэрэгжүүлэх, гүйцэтгэгч компанийг сонгон шалгаруулахдаа хамгийн сүүлийн үеийн, байгаль орчинд халгүй орчин үеийн дэвшилтэт техник, технологитой компанийг сонгоход анхаарч ажиллахыг чухалчиллаа гэв.

Б.Цэлмэг